Thursday, April 30, 2009

Ильвина Габдулхакова - Артларымнан йормэ


Ильвина Габдулхакова - Артларымнан йормэ

Kazan Nuri - Orchestra



http://www.myspace.com/kazannuri

The "KAZAN NURI" Orchestra has been founded in Kazan, Russia, in 1997. All members are the graduates from the Kazan State Conservatory.

"KAZAN NURI" Orchestra is a group of likeminded and talented musicians progressing toward perfection. The main precondition and pledge of success was the unity of purpose of excellent musicians and soloists.

Rasim Iliasov is a Director, a founder and the Chief Conductor of the "KAZAN NURI" Orchestra.

In 2007, he was awarded the title of "Honoured Artist of the Republic of Tatarstan".

Tours: Tatarstan, Russia, Italy, Spain, Malta, Tunisia, Germany.

First Degree Diploma in the "Modern folk music orchestra" nomination (International contest May 2006, Moscow).

E. Monaszon Professor Moscow State Conservatory

Ayaz İshaki - Tatar Writer + Turkish


Ayaz İshaki
(Kazan, 1878 - İstanbul, 1954)
Tatar edebiyatının en meşhur yazarlarından olan Ayaz İshaki Kazan vilayeti Çistay kazası Yau-şirme köyünde 22 Şubat 1878 tarihinde Gıylacıttin molla ailesinde doğdu. Önce babasının medresesinde, sonra Çistay medresesinde eğitim gördü. Daha sonra Kazan'a giderek Göl Boyu medresesinde okudu. Medreseyi bitirdikten sonra Tatar Öğretmen Okulu'nda (Tatarskaya Uçıtelskaya Şkola) eğitim gördü. Eser vermeye bu dönemde başlayan İshaki piyes, hikaye, ve romanları ile yazarlık yeteneğini ortaya koydu.
1905 İhtilali'nden sonra Tan Yıldızı gazetesini çıkarmaya başladı. Siyasî fikirlerinden dolayı bir kaç kez tutuklandı. Fakat milliyetçi fikirler ile yoğrulmuş uzun hikaye, hikaye, piyesler yazmaya devam etti.
1908 yılında Türkiye'ye kaçtı. Dört yıl kadar yaşadığı Türkiye'de "Molla dede romanını, "Hayat mı bu? , "Şakird abi, "Sünnetçi dede, "Damat isimli hikayelerini yazdı. Türkiye'den dönünce tekrar hapse atıldı.
1917 Şubat İhtilali'ni memnuniyetle karşıladı. Tatarların bağımsızlığını savunan makaleler yazdı, müslüman Kongreleri organizasyonuna katıldı, halkın millî bayrak altında toplanması için mücadele etti.
Ekim İhtilali ve Sovyet iktidarını kabul etmedi. İktidara Bolşevikler gelince, önemli değişikliklerin geldiğini gördü ve bu şartlarda millî kurtuluşa erişme hayalinden vazgeçti.
1919'da Rusya temsilcisi sıfatıyla Versailles'de yapılan Barış Konferansına gitti ve dönmedi. Yurt dışında yazarlık ve siyasî içtimai işini bırakmadı. Millî kurtuluş fikri ile iç-içe hikaye, uzun hikaye, roman, piyesler yazdı. Tatar dilinde gazete-dergi çıkardı. Diasporada yaşayan Tatarları birleştirmek için çaba gösterdi. Yurtdışında "Güz (1923) uzun hikayesini, Üyge Taba (1922) romanını, "Dalganın içinde (1920), "Can Bayeviç (1923), "Uluğ Mu-hammed (1947) dramını ve komedilerini yazdı.
1954 yılında Türkiye'de öldü ve İstanbul'daki Edirnekapı mezarlığına defnedildi.

Tukay - Tatar & Turkish

Abdullah Tukay
(Arca, 26.4.1886 -15.4.1913)
Tatar halk şairi Abdullah Tukay (Abdullah Mehemmet Arif oğlu Tukayev) 26 Nisan 1886'da Kazan bölgesi Menger ili Kuşlavıç köyünde (şimdiki Tataristan Cumhuriyeti Arca bölgesi) doğdu. Küçükken yetim kaldı. Elden ele dolaşarak çocukluğunu Sasna, Üçili, Kırlay köylerinde geçirdi, ilk öğretimini Kırlay köyü medresesinde aldı.
1895 yılından sonra Uralsk (Cayık) şehrinde akrabalarının yanında aile terbiyesi gördü. Burada Mutiullah medresesinde okudu. Yine o sırada medresenin yanındaki Rus sınıfına da gitti. Orada Tatar edebiyatı ile halk edebiyatını incelikleriyle öğrendi, Arap, Fars, Türk, Rus ve diğer halkların edebiyatları, Şark ve Garb medeniyetleri ile tanıştı. Şark felsefesi ile aruz teorisini Mutiullah Hazretin kendisinden öğrendi. Türk ceditçisi, göçmen Abdül-veli onu Türk ve Fransız edebiyatları ile tanıştırdı. Tukay daha sonra Abdülveli için "dünyayı tanımak için gözümü açan kişi demiştir. Tukay medresede okurken şiirler yazmaya başladı. 1905 yılının başında Sosyal-Demokratlar organı olan Uralets gazetesine
mürettip olarak girdi. Şehirde cereyan eden ihtilâl hareketlerine de iştirak etti. Kâmil Muti'nin çıkardığı Fikir, El-Asrü'1-Cedit gazetelerinde, Uklar jurnalında faal olarak çalıştı. Bu organların hem mürettibi, hem musahhihi, hem yazarlarından birisi, hem de redaktörü idi. Cayık'ta Tukay'ın şairliği ve yazarlığı gelişti, şöhreti bütün Rusya'ya yayıldı.
Tukay, 1907 yılının güzünde Kazan'a döndü. O zamanki edebî-medenî muhitin merkezinde olgunlaştı. A. Kemal ile birlikte Yesin (Şimşek), Yalt-Yult dergilerini çıkardı, El-Islah gazetesinde sık sık yazdı. Şiir ve tenkid makalelerinde kendi devrinin siyasî, medenî, edebî meselelerini tartıştı, Tatar halkının sevgili şâiri oldu.
15 Nisan 1913 tarihinde Kılyaçkin (Kileçkin) hastahanesinde tüberküloz hastalığından vefat etti.
A. Tukay'ı bütün Türk halkları kendilerine ya kın bildiler. Onun şiirleri dünyanın pek çok dillerine tercüme edildi. Doğumunun 100. Yılı münasebeti ile Birleşmiş Milletler topluluğu (UNESCO)

ÜZ-ÜZİME
Tiliym bulırga min insani gali, Tili künlim tegali bittevali. Küfiil birlen soyam behtin Tatarnm, Kürirge canlılık vaktin Tatarnın. Tatar behti öçin min can atarmın: Tatar bit min, üzim de çın Tatarmın. Hisapsız küp minim milletke vegdem, Kırılmas mı vavı, vallahi eglem?

KENDÎ KENDİME
istiyorum olmayı büyük insan, Diliyor gönlüm yüksekleri. Gönülden severim bahtını Tatar'ın, Görmek için canlılık vaktini Tatar'ın. Tatar'ın bahtı için can atarım: Tatarım ben, kendim de saf Tatarım. Pek çoktur benim millete vaadim, Düşmez mi vavı, vallahü âlem?*

Tuesday, April 28, 2009

Ural Mountains Turkic Languages


TATAR (Russia, Europe)

Country
Russia, Europe
Language code
TTR
Continent
Europe
Alternate language names
TARTAR
Dialect names
KAZAN TATAR, MISHER, TURA, BARABA, TOM, TYUMEN, ISHIM, YALUTOROV, IRTYSH, TOBOL, TARA, ASTRAKHAN TATAR, KASIMOV-TATAR, TEPTYAR, URALIAN TATAR
Genetic affiliation
Altaic, Turkic, Western, Uralian
Geographical region
Tatarstan, from Moscow to eastern Siberia. Capital is Kazan, on the Volga River. Also in Turkey and Finland
Population
5,715,000 speakers (86%) out of an ethnic group of 6,645,588 in Russia (1989 census), including 6,017,000 ethnic Tatar, of whom 86% speak Tatar as mother tongue, and an additional 370,000 Bashkir who speak it as mother tongue; 7,000 to 10,000 in New York City and San Francisco, USA; 1,000 in China (1990); 350 in Afghanistan; 7,000,000 total (1991 WA)
Remarks
Has literary status, based on Kazan dialect. Cyrillic script. High literacy rate. Distinct from Crimean Tatar (Crimean Turkish). Baraba may be a distinct language
Subsistence type
Agriculturalists, oil workers, coal miners
Total speakers
7,000,000
Religion
Sunni Muslim
Also in
Turkey, China, USA, Afghanistan, Finland

Шамиль Сагаутдинов - Shamil Sagautdinov

http://www.realmusic.ru/sagautdinov

I think this gentleman is from Kazakhstan, but Tatar.

Kosh Tili - Bird's Tongue

Kosh Tili
Category:Appetizers & Snacks
Style:Other
Special Consideration:Vegetarian
Servings:6-8

Description:
kosh tili is one of my nostalgic childhood snacks what i ate in my grandmum house, She was telling me , this is bashkirs baklava :)) lol we kids do love this cruncy snacks and run around until they bake all.. all house smells honey and eggs sweet dance with kosh tili

Ingredients:
3 1/4 c Sifted flour (or a little more)

1/2 c Milk
Vanilla or rosewater Optional(but i love)
6 tb Granulated sugar (u can use honey for better taste)
1 ts Salt Oil for deep-frying
2 Eggs Powdered sugar
3 tb Yogurt

Directions:
Sift together flour, granulated sugar and salt. Add eggs, yogurt, milk and optional dash of vanilla or rosewater. Mix well with spoon, then pour out onto lightly floured work surface and knead until smooth. Divide dough into 4 parts. Place 1 piece of dough on floured board and roll out 1/8-inch thick. Using a knife or crimp-edged cutter, cut into strips about 1-1/2 or 2 inches wide and 6-8 inches long. Using knife, cut a 1-1/2-inch slit in middle of each strip. Take 1 end of each strip, fold it through slit and pull out on the other side. Repeat with remaining dough strips. Heat oil for deep-frying. Fry 1 or 2 dough strips at a time, holding under surface of oil until puffed and golden brown. Drain finished fritters in colander, then place on paper towels and sprinkle with powdered sugar.

There are MANY more delicious recipes here:

http://missturkey.multiply.com/recipes

Tukay Article in Russian - and Translated - Сафиян Сафуанов Поэт и город. Габдулла Тукай в Уфе.

The original article in Russian: Tukay in Ufa
http://www.tatworld.ru/article.shtml?article=533&section=0&heading=0


And "Translated":
http://translate.google.com/translate?hl=en&sl=ru&u=http://www.tatworld.ru/article.shtml%3Farticle%3D533%26section%3D0%26heading%3D0&prev=/search%3Fq%3Dhttp://kitaphane.tatar.ru/tuk_15.htm%26hl%3Den%26client%3Dfirefox-a%26rls%3Dorg.mozilla:en-US:official%26hs%3Du7e

Many Useful Tukay Links - Russian

Тукай точка ру


К юбилею Габдуллы Тукая помимо традиционных переизданий его произведений, концертов и иных торжественных мероприятий, в сети Интернет появилось немало сайтов, посвященных жизни и творчеству поэта. Обзор их мы хотим предложить вниманию читателей.

Музеи

Обзор информационных ресурсов, посвященных великому татарскому поэту, стоит начать с официального сайта Музея Г. Тукая в Казани (http://tatar.museum.ru/tukay/). Здесь представлены уникальные предметы из мемориальной коллекции поэта, фрагменты экспозиции, тексты некоторых его стихотворений, информация о выставках и культурно-образовательных мероприятиях, проводимых музеем. На сайте также можно послушать звуковые файлы со стихами поэта в исполнении народного артиста РСФСР Айрата Арсланова.

В Интернете имеются сайты Музейного комплекса Габдуллы Тукая в селе Новый Кырлай (http://tatar.museum.ru/M1818) и Дома-музея семьи Тукаевых в деревне Кушлауч (http://tatar.museum.ru/M2666) Арского района Республики Татарстан, содержащие основные сведения о фондах этих учреждений культуры.

В этом году в г.Уральске (Республика Казахстан) будет открыт еще один музей Г.Тукая, на сайте которого (http://tukai.ru/) уже сейчас можно подробно ознакомиться с уральским периодом жизни поэта, фотографиями дома его учителя Мутыгуллы хазрата Тухватуллина и рисунками с выставки "Уральский мир Тукая глазами детей".

Произведения

Наиболее полно произведения Габдуллы Тукая на татарском и русском языках представлены на сайтах "Татарские россыпи" (www.tatar.kz/tukai_r/tukspis_r.htm) и "Kitapxane" (http://kitapxane.noka.ru/authors/tuqay/), созданных усилиями энтузиастов из Казахстана и Германии. На последнем есть даже перевод поэмы "Шурале" на немецкий язык, выполненный руководителем издательства "Бертуган" Алией Тайсиной.

Иллюстрированный вариант поэмы "Шурале" можно увидеть на одноименном сайте (vwwv.shurale.ru). Редкие книги стихов поэта, а также монография "Тукай, Жизнь замечательных людей в Казани", изданные на татарском языке в 30-40-е годы прошлого века, находятся в открытом доступе в электронной коллекции Национальной библиотеки Республики Татарстан (vwvw.kitaphane.ru/ebooks/index.shtml).

Сборник стихотворений Тукая на татарском и турецком языках (www.tuqay.narod.ru/AbdullahTukay.pdf) позволяет понять, насколько близки эти два языка.

Рекомендуем также переводы некоторых стихотворений поэта, сделанные Равилем Бухараевым в книге "Казанские снега" (http://poetry.liter.net/buharaev1-5.html), и сборник стихов, размещенный на сайте МТСС (http://www.mtss.ru/?page=tukai_poetry).

Статьи

Знакомство с личностью поэта можно начать, например, с материалов открытого урока "Навечно в сердце народа" учителя Хайдаровой Р.Г. (http://festival.1september.ru/index.php?numb_artic=312275), рассказывающего в доступной форме о жизненном пути Тукая, а в учебнике литературы на татарском языке (http://www.kros.ru/_educ/virt-gimn/books/5adabcyr/gt.html), помещенном на сайте Виртуальной татарской гимназии, можно ознакомиться с его автобиографией.

На сайте "Лента тысячелетия" выложен материал "Тукаевское ожерелье на карте 1000-летней Казани" (http://www.1000kzn.ru/article/ru/3514/442/1/), информирующий об исторических местах на карте древнего города, связанных с Тукаем. О пребывании поэта в Уфе рассказывает интересная статья в №6 (2004) газеты "Татарский мир" (www.tatworld.ru/library.shtml). А на сайте "Имена Любви" можно прочитать статью В.Кузнецова "Разлучивший себя с любовью" (www.names-of-love.ru/izdat.php?num=5) о трагической любви Тукая.

Музыка

Знакомство с творчеством поэта будет неполным, если не услышать музыкальных произведений на его стихи. Неофициальный гимн татарского народа "И туган тел" (http://akidil.net/tatar/mp3/tugtil.mp3) пели многие известные татарские певцы, в том числе Зухра Сахабиева (http://mubrikmpzzz./), Габдулла Рахимкулов (www.tatar.kz/tat_classicmp3/tugan_tel.mp3http://www.tatar.ru/htt%D1%80://www.mtss.ru/?page=music/).

Песню "Тэфтиляу" можно услышать в неповторимом исполнении Хайдара Бигичева (http://tatarradio.narod.ru/Haidar_Bigichev-Taftilau.mp3), а знаменитую "Аллюки" поют Зуля Камалова (www.1000kzn.ru/download/Aloukie.mp3) и Зухра Сахабиева (http://mubrikmpzzz.narod.ru/classic/Zuhra_sahabieva_-_elluki.mp3).

См. также музыку из балета "Шурале" Ф. Яруллина (http://mubrikmpzzz.narod.ru/instrumental/koyler_-_shurale.mp3).

Айнур Сибгатуллин
г.Москва

YZӘK PARTY [Kzn]

YZӘK PARTY [Kzn]

http://yzekparty.ru/

Tatar podcasts, music, culture. Very cool

Алга!Radiosy

Алга!Radiosy

"татарская музыка татарские песни татарская культура"

http://www.alga-radio.blogspot.com/

I wish there were more sites like this. Brilliant. Don't stop.

"Дөньякүләм интернет челтәрен кулланучылар www.alga-radio.blogspot.com сайтына кереп 24 сәгать буе альтернатив татар җырларын, яңа форматтагы җырлар, татар ремисклары тыңлый алачаклар. Хәзерге вакытта тест режимында эшләүче “Алга!” радиосында Иттифакъ, Иделия, Тамчыгөл, Асылъяр, AzanProject җырларын яңгырата. (Рөстәм ИСХАКЫЙ, Azatliq)"

Äylän Bäylän


"Äylän-Bäylän is a collection of well-known and much-loved traditional children's songs performed for the very first time in the Tatar language of the Finnish Tatars."

Ali Belen Kece - Lesson1 Vocabulary




There must be more to this somewhere. Only one lesson? I don't think so.

Tesbih - Arabic to Tatar

Turk Tatar Tili



Tatar Writer Bios - Umid Yolumuz 1986

These concise blurbs about Tatar authors was published out of auspices of the New York Tatar Community, 1986. Click on each to expand to maximum readability.








Gabdullah Tukay English Bio

Tukayni Iske Alu - Minhac


Sunday, April 26, 2009

CİRYUKISI - Tukay


CİRYUKISI
_____

Kırga ak kardan
Yurgan yabılgan,
Cir yazga çaklı
Uykuga talgan.
Ul turmas, yuklar,
Kışlar ütmiyçe,
Kıybladan kuşlar
Kaytıp citmiyçe.
Yaznın ayları,
April, mayları,
Bik matur sızılıp
Atkan tannan.
Urman şavlavı,
Kuşlar sayravı,
Kükler kükrevi,
Yangır annarı.
Kuyınu kön sayın
Kuyaş nunnda,
Annan sun tagın
Tösken çık tönde.
Bu heller cirge
Barçası birge
Kalgan tik indi
Töste kürirge.
Cir yuklıy tmıç,
Kürip temli töş,
Uyanır eli,
Tukta, ütsin kış!

Milli Munnar - Tukay

_________
MILLî MUNNAR

İşittim min kiçe: Birev cırlıy
Çın biznifiçe matur, milli köy;
Başka kile uylar törli-törli,
Elle nindi zarlı, munlı köy.
Üzlip-özlip kine eytip bire
Tatar künli niler sizgenin,
Miskin bulıp turgan öç yoz yılda
Tekdir bizni niçik izgenin.
Küpmi mihnet çikken biznifi halik,
Küpmi küz yaşleri tügilgen,
Milli hisler bilen yalkmlanıp,
Sızılıp-sızılıp çığa künlinnen.
Heyran bulıp, cırnı tınlap turdım,
Taşlap tüben dönya uylarm,
Küz aldımda kürgen tösli buldım,
Bulgar hem Agıydil buylarm.
Tüzalmadım, bardım cırlavçıga,
Didim: "Kardeş, bu köy nindi köy?"
Cavabında milletteşim mina:
"Bu köy bula, didi, Ellüki!"

_________________

МИЛЛИ МОҢНАР

Ишеттем мин кичә: берәү җырлый
Чын безнеңчә матур, милли көй;
Башка килә уйлар төрле-төрле,—
Әллә нинди зарлы, моңлы көй.
Өзлеп-өзлеп кенә әйтеп бирә
Татар күңле ниләр сизгәнен;
Мискин булып торган өч йөз елда
Тәкъдир безне ничек изгәнен.
Күпме михнәт чиккән безнең халык,
Күпме күз яшьләре түгелгән;
Милли хисләр белән ялкынланып,
Сызлып-сызлып чыга күңленнән.
Хәйран булып җырны тыңлап
тордым,
Ташлап түбән дөнья уйларын;
Күз алдымда күргән төсле булдым
Болгар һәм Агыйдел буйларын.
Түзәлмәдем, бардым җырлаучыга,
Дидем: «Кардәш, бу көй нинди көй?»
Җавабында милләттәшем миңа:
«Бу көй була, диде, Әллүки!»

Büyük Türkçe Sözlük

Büyük Türkçe Sözlük from the "oylesinebakiyom" blog.

http://rapidshare.com/files/168343340/Buyuk_Turkce_Sozluk.rar

The Adobe Acrobat "Search" box on this makes it brilliant. Don't bother with this unless your computer is really fast.


ilhan
* Bir ilhanlığın başında bulunan hükümdar, imparator.
* İran Moğollarında hükümdarın unvanı.

ilhanlık
* İlhan olma durumu.
* Kendi topraklarında oturan çeşitli uluslarıegemenliği altına toplayan devlet biçimi, imparatorluk.
* Böyle bir devletin yönetimi altındaki ülkelerin bütünü.

Wednesday, April 22, 2009

Tukay Kon 2009 - California



Бала белән күбәләк

Габдулла Тукай

Бала:

Әйт әле, Күбәләк,
Сөйләшик бергәләп:
Бу кадәр куп очып
Армыйсың син ничек?

Ничек соң тормышың?
Ничек көн күрмешең?
Сөйләп бирче тезеп,
Табаламсың ризык?

Күбәләк:

Мин торам кырларда,
Болында, урманда;
Уйныймын, очамын
Якты көн булганда.

Иркәли һәм сөя
Кояшның яктысы;
Аш буладыр миңа
Чәчәкләр хуш исе.

Тик гомрем бик кыска:
Бары бер көн генә,—
Бул яхшы, рәнҗетмә
Һәм тимә син миңа!







Таян Аллага

Габдулла Тукай

Әй бәһале, әй кадерле, әй гөнаһсыз яшь бала!
Рәхмәте бик киң аның, һәрдәм таян син аллага!
Йа ходай, күрсәт, диген, ушбу җиһанда якты юл;
Ул - рәхимле; әткәң-әнкәңнән дә күп шәфкатьле ул!
Саф әле күңлең синең, һичбер бозык уй кермәгән,
Пакь телең дә һич яраусыз сүзләр әйтеп күрмәгән.
Пакь җаның һәм пакь тәнең - барлык вөҗүдең пакь синең:
Син фәрештә валчыгысың, йөзләрең ап-ак синең!
Кыйл дога, ихлас белән тезлән дә кыйбла каршына;
Бел аны: керсез күңелдән тугъры юл бар гаршенә!
Әй бәһале, әй кадерле, әй гөнаһсыз яшь бала!
Рәхмәте бик киң аның, һәрдәм таян син аллага!

Гаршенә - югарыга, куккә.


Good Tukay .pdf in Tatar (Latin Letters) and Turkish
http://www.tuqay.narod.ru/AbdullahTukay.pdf

Tukay Museum
http://tatar.museum.ru/tukay/

Tukay Poems in Russian
http://www.tatar.kz/tukai_r/tukspis_r.htm

Tukay Museum Listen with Words too
http://tatar.museum.ru/Tukay/lyrics.htm

Tuesday, April 21, 2009

Tatarchitecture








Yalabuga


Yalabuga

Imperial structure in Yalabuga


National Museum of History - Kazan

long ago...

now Modern Academy of Sciences Building


This Tatar decoration is from Tomsk