Ayaz İshaki
(Kazan, 1878 - İstanbul, 1954)
Tatar edebiyatının en meşhur yazarlarından olan Ayaz İshaki Kazan vilayeti Çistay kazası Yau-şirme köyünde 22 Şubat 1878 tarihinde Gıylacıttin molla ailesinde doğdu. Önce babasının medresesinde, sonra Çistay medresesinde eğitim gördü. Daha sonra Kazan'a giderek Göl Boyu medresesinde okudu. Medreseyi bitirdikten sonra Tatar Öğretmen Okulu'nda (Tatarskaya Uçıtelskaya Şkola) eğitim gördü. Eser vermeye bu dönemde başlayan İshaki piyes, hikaye, ve romanları ile yazarlık yeteneğini ortaya koydu.
1905 İhtilali'nden sonra Tan Yıldızı gazetesini çıkarmaya başladı. Siyasî fikirlerinden dolayı bir kaç kez tutuklandı. Fakat milliyetçi fikirler ile yoğrulmuş uzun hikaye, hikaye, piyesler yazmaya devam etti.
1908 yılında Türkiye'ye kaçtı. Dört yıl kadar yaşadığı Türkiye'de "Molla dede romanını, "Hayat mı bu? , "Şakird abi, "Sünnetçi dede, "Damat isimli hikayelerini yazdı. Türkiye'den dönünce tekrar hapse atıldı.
1917 Şubat İhtilali'ni memnuniyetle karşıladı. Tatarların bağımsızlığını savunan makaleler yazdı, müslüman Kongreleri organizasyonuna katıldı, halkın millî bayrak altında toplanması için mücadele etti.
Ekim İhtilali ve Sovyet iktidarını kabul etmedi. İktidara Bolşevikler gelince, önemli değişikliklerin geldiğini gördü ve bu şartlarda millî kurtuluşa erişme hayalinden vazgeçti.
1919'da Rusya temsilcisi sıfatıyla Versailles'de yapılan Barış Konferansına gitti ve dönmedi. Yurt dışında yazarlık ve siyasî içtimai işini bırakmadı. Millî kurtuluş fikri ile iç-içe hikaye, uzun hikaye, roman, piyesler yazdı. Tatar dilinde gazete-dergi çıkardı. Diasporada yaşayan Tatarları birleştirmek için çaba gösterdi. Yurtdışında "Güz (1923) uzun hikayesini, Üyge Taba (1922) romanını, "Dalganın içinde (1920), "Can Bayeviç (1923), "Uluğ Mu-hammed (1947) dramını ve komedilerini yazdı.
1954 yılında Türkiye'de öldü ve İstanbul'daki Edirnekapı mezarlığına defnedildi.
No comments:
Post a Comment